Batalia między bankami a frankowiczami trwa w najlepsze. Ostatnio napięcie wzrosło, głównie z powodu prokonsumenckiej opinii rzecznika TSUE. Swoje dorzuca polityka monetarna Szwajcarii i rosnąca inflacja. Do gry wkracza także Ministerstwo Finansów z projektem ustawy frankowej.
Opinia Rzecznika TSUE - punkt dla frankowiczów
Wygłoszona w połowie lutego br. opinia Rzecznika Generalnego TSUE (sprawa C-520/21) ewidentnie polepszyła sytuację frankowiczów. Zdaniem rzecznika, jeśli w sądzie zapadnie wyrok unieważniający umowę kredytową, to kredytobiorca zwraca kapitał kredytu, a kredytodawca wpłacone raty i inne opłaty, które poniósł kredytobiorca.
Najważniejsze jednak kwestie dot. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, o co banki już zaczęły pozywać frankowiczów. Rzecznik Trybunału jednoznacznie wskazał, że to kredytobiorca może dochodzić tego rodzaju roszczeń od banku, a nie odwrotnie.
Wnioski opublikowane w opinii Rzecznika Generalnego TSUE (sprawa C-520/21)
Co to oznacza dla frankowiczów, a co dla banków? Dla pierwszych być może darmowy kredyt, a dla drugich straty szacowane na ponad 100 mld zł. Banki oczywiście stoją na stanowisku, że to póki co tylko opinia a nie ostateczne rozstrzygnięcie.
Wyrok TSUE frankowicze ma zapaść w połowie roku, najpóźniej jesienią. Warto jednak zauważyć, że rzadko zdarza się, aby wyrok nie był zbieżny z opinią rzecznika. Co więcej już jeden frankowicz na podstawie tej opinii zdecydował się pozwać bank za korzystanie z jego kapitału. To jaki będzie finał tej sprawy zapewne trochę jeszcze poczekamy.
Inflacja i stopy procentowe w Szwajcarii - wyższe raty dla frankowiczów
Szwajcarski Bank Narodowy walcząc z inflacją po raz kolejny zdecydował się na podwyższenie stóp procentowych. Ich poziom wynosi już 1,5 proc. Dalsze wzrosty są niewykluczone. Dla frankowiczów oznacza to jedno - kolejne podwyżki rat kredytu.
Wzrasta stawka SARON, która to ma wpływ na wysokość rat kredytu zawartego w helweckiej walucie. Tym razem zanotowano wzrost o mniej więcej 70 zł miesięcznie i to przy założeniu, że nie zmieni się kurs CHF/PLN. Inflacja, także ta na rodzimym podwórku, nie poprawia sytuacji finansowej frankowiczów.
Ugody frankowe - banki chcą, frankowicze nie
Ostatnie miesiące pokazują, że frankowicze nie są zainteresowani zawieraniem ugody z bankiem. Przynajmniej tak wynika z badania przeprowadzonego przez UCE RESEARCH. Blisko połowa respondentów wskazała, że nie zamiaru rozpoczynać z bankiem rozmów nt. ugody. ⅓ badanych wyraziło brak zdecydowania.
Co innego banki. Ich zainteresowanie zawieraniem ugód frankowych mocno wzrosło. Szczególnie mBank dosyć ostro ruszył z akcją zachęcającą frankowiczów do zawierania ugód. Od początku roku przedstawiciele banku próbują skontaktować się z każdym frankowiczem w celu zaprezentowania oferty ugody frankowej. Ponadto mBank niedawno uruchomił specjalny wniosek do zawierania ugód. Jaki będzie efekt tych działań? Czy propozycja ugody mBanku przekona kredytobiorców?
Jakby nie liczyć to ugoda dla kredytobiorcy to najmniej korzystne rozwiązanie problemu frankowego. O wiele więcej można wywalczyć na drodze sądowej.
Innego zdania jest natomiast Piotr Patkowski, wiceminister finansów: “Nasze stanowisko jest więc takie, że to ugody, a nie postępowania sądowe, są najlepszym sposobem na wyjście z tej trudnej sytuacji – zarówno dla frankowiczów, jak i banków” - powiedział w rozmowie z “Rzeczpospolitą”.
Na zawarcie ugody zdecydowało się do tej pory około 40 tys. frankowiczów. To niewiele biorąc pod uwagę fakt, że program ugód wystartował w 2020 roku, a w spłacie jest nadal blisko 340 tys. kredytów CHF. Przypomnijmy, że ugody są proponowane tylko w przypadku, gdy kredyt we frankach nadal jest czynny. W obliczeniu, czy jest to korzystne rozwiązanie jest pomocny kalkulator frankowicza.
Ustawa frankowa - czy powstanie?
W tym tygodniu resort finansów potwierdził, że trwają prace nad rozwiązaniem prawnym kwestii dot. kredytów hipotecznych w CHF. Wcześniej informowano, że możliwa jest ingerencja rządu w sprawie frankowiczów. To jak ostatecznie będzie wyglądać propozycja ministerstwa jest uzależnione od wyroku TSUE, który ma zapaść najpóźniej jesienią.
Przypomnijmy, że w połowie marca Jacek Jastrzębski poinformował, że Komisja Nadzoru Finansowego - instytucja której przewodniczy, pracuje nad ustawowym rozwiązaniem problemu frankowego. Ustawa frankowa ma zobligować banki do składania frankowiczom ofert ugód.
Jak informuje przewodniczący, jeśli kredytobiorcy nie skorzystaliby z tej możliwości to relacja między bankiem a konsumentem mogłaby zostać uporządkowana poprzez wyeliminowanie dyskrecjonalności banku. Chodzi tutaj o ustalanie kursów walutowych - w grę wchodzi średni kurs NBP.
Szef KNF zwrócił uwagę, że powinno zostać wprowadzone wsparcie dla kredytobiorców, którzy zdecydowaliby się na przewalutowanie kredytu we frankach, ale dla nich barierą jest spodziewany wzrost raty.
Pozwy frankowe - będzie największa fala?
Nadal największa grupa frankowiczów widzi najkorzystniejsze dla siebie rozwiązanie problemu frankowego w postępowaniu sądowych. Przybywa pozwów przeciwko bankom i zdaniem ekspertów w drugiej połowie br. czeka nas największa jak dotąd fala pozwów frankowych.
Liczba postępowań sądowych w sprawach frankowych 2021-2022
| Bank | Liczba postępowań sądowych 2021r. | Liczba postępowań sądowych 2022r. | O ile wzrosła liczba postępowań sądowych |
| PKO BP | 7 tys. | 19,5 tys. | 178,57% |
| Santander | 8,5 tys. | 12,2 tys. | 43,52% |
| mBank | 13 tys. | 17,6 tys. | 35,38% |
| ING | 760 | 1,05 tys. | 38,15% |
| Millenium | 12 tys. | 17,2 tys. | 43,33% |
źródło: opracowanie własne na podstawie raportów finansowych banków
Warto zaznaczyć, że pozew można złożyć nie tylko w trakcie trwania umowy kredytowej, ale i także po całkowitej spłacie. Już niedługo czeka nas nowelizacja prawa, która wprowadzi zmiany dot. składania pozwu frankowego. Pozew będzie można składać tylko i wyłącznie w tym sądzie z okręgu, w którym mieszka frankowicz.
Kto jest górą w sądach? Frankowicze i to zdecydowanie. Uzyskanie wyroku, w ramach którego następuje odfrankowienie kredytu lub unieważnienie umowy frankowej, jest pewne na blisko 98 proc. To sporo.
